Wykorzystanie wody deszczowej

Deficyt zasobów wodnych, a także rosnące koszty wody wodociągowej wpływają na coraz większe zainteresowanie możliwościami wykorzystania wód opadowych.

Obserwuję obecnie olbrzymie zapotrzebowanie na wiedzę o systemach do zagospodarowania wody deszczowej. Temat, nomen omen, jak ulał pasuje do obecnej pogody – upałów i występującego coraz mniejszego ciśnienia w instalacjach wodociągowych. W tych przypadkach rezerwuar wody deszczowej w zbiorniku świetnie wpasowuje się w takie warunki atmosferyczne. A do tematu pomp wrócę za kilka miesięcy.

Woda i jej zasoby w Polsce

Woda jest prostą kombinacją atomów wodoru i tlenu – H₂O – czystą substancją, bez której życie na Ziemi nie byłoby możliwe. Jest bezcennym zasobem, koniecznym do życia wszelkich istot żywych, dlatego musimy ją chronić i umiejętnie wykorzystywać.

W Polsce zapotrzebowanie na wodę pokrywane jest w coraz większym stopniu w oparciu o wody podziemne, a wyraźnie spada pobór wód z ujęć powierzchniowych. Pomimo stale zmniejszającego się zużycia wody, nadal jest ono wysokie w przeliczeniu na jednego mieszkańca.

Woda dostarczana do polskich domów musi spełniać określone wymagania odnośnie do jakości. Ta, którą używamy do picia, wykorzystywana jest powszechnie również do innych celów gospodarczych, takich jak podlewanie ogrodów, mycie samochodów, pranie czy spłukiwanie toalet, gdzie tak wysoka jakość nie jest konieczna.

Obniżanie zużycia i kosztów

W sytuacjach, kiedy nie jest wymagana jakość wody pitnej, rozsądne wydaje się wykorzystanie wody deszczowej, którą można zebrać z powierzchni dachów i tarasów, a następnie gromadzenie jej w podziemnych zbiornikach w celu późniejszego jej wykorzystania.

Deficyt zasobów wodnych, a także rosnące koszty wody wodociągowej wpływają na coraz większe zainteresowanie możliwościami wykorzystania wód opadowych. Obniżenie kosztów zaopatrzenia w wodę pojedynczych odbiorców wody wodociągowej nie jest jedynym pozytywnym wynikiem wykorzystania wód opadowych.

Systemy zagospodarowania wód opadowych pozwalają ograniczyć ilość ścieków deszczowych poprzez ich okresową retencję w instalacjach indywidualnych, co daje możliwość ograniczenia kosztów związanych z rozbudową i modernizacją systemów kanalizacyjnych, stacji uzdatniania wody oraz może wpłynąć pozytywnie na stan jakości wód odbiorników, do których doprowadzane są wody opadowe.

Wykorzystanie wody deszczowej – korzyści

• oszczędzamy pieniądze, zużywając mniej wody wodociągowej, przez co jesteśmy bardziej niezależni od dostawców wody i nie narażamy się na systematyczne wzrosty cen;
• pranie odzieży jest bardziej efektywne i pozwala na zmniejszenie ilości używanego proszku nawet do 50%, zapobieganie odkładaniu się kamienia w pralkach, a także zapobieganie odkładaniu się kamienia w toaletach;
• miękka deszczówka zawiera mniej kamienia i jest szczególnie korzystna dla roślin;
• aktywnie przyczyniamy się do ochrony środowiska i oszczędzamy cenne zapasy wody podziemnej;
• unikamy opłat związanych z odprowadzaniem niewykorzystanej deszczówki do sieci kanalizacyjnej;
• dzięki gromadzeniu deszczówki na miejscu – do ponownego jej wykorzystania – mniej obciążony jest system kanalizacyjny; deszczówka nie jest odprowadzana bezpośrednio do kanalizacji, co pomaga zredukować miejscowe podtopienia.

Wielkość opadu

Na większości terytorium Polski (tereny nizinne) roczny opad kształtuje się na poziomie 500-600 mm, jedynie na terenach wyżynnych i górskich ilość ta zwiększa się aż do 1200-1300 mm; na terenach nadmorskich deszczu spada rocznie ok. 800-900 mm. Powyższe ilości wskazują, iż Polska należy do krajów posiadających niedobór wody opadowej.

Wzrasta deficyt wody czystej, a zwiększające się zanieczyszczenie środowisko sprawia, iż koszty jej uzdatniania wzrastają z roku na rok. Staje się więc pewne, iż w latach kolejnych ceny wody będą systematycznie rosły, a co za tym idzie – poszukiwanie nowych sposobów jej oszczędzania oraz wykorzystania deszczówki staje się tematem naglącym.

Wykorzystanie wody deszczowej – możliwości

W gospodarstwie domowym z dziennego zużycia wody kształtującego się na poziomie 150 litrów na osobę – ponad 40 litrów zużywa się na spłukiwanie miski ustępowej (woda ta jest oczyszczona i przygotowana do celów spożywczych!). Pozostałe 110 litrów wykorzystuje się na takie aplikacje, jak:

• higiena osobista – 50 litrów,
• mycie naczyń – 12 litrów,
• cele spożywcze – 5 litrów,
• inne: pranie, mycie samochodu, porządki w domu i ogrodzie (wszystkie one zużywają resztę wody, czyli ponad 40 litrów).

Podsumowując więc, widać wyraźnie, iż z dziennego zużycia około połowę wody można zastąpić wodą niemającą jakości spożywczej czy deszczówką!

Wykorzystanie wody deszczowej a rodzaje systemów

Poprawnie zaprojektowany i wykonany z odpowiednich elementów system gromadzenia i wykorzystania wody deszczowej będzie bezproblemowo funkcjonował przez wiele lat. Dostarczy on wodę o jakości odpowiedniej do większości zastosowań domowych. Jej jakość przewyższać będzie określoną w normach jakość wód w jeziorach.

Ze względu na przeznaczenie wody systemy gromadzenia i wykorzystania wody deszczowej podzielić można na dwa główne rodzaje:

Systemy ogrodowe

W ramach systemów deszczówka może być wykorzystywana do podlewania zieleni w ogrodzie, zmywania powierzchni zewnętrznych, np. tarasów lub podjazdów do garaży, a także do mycia samochodów. Coraz popularniejszym kierunkiem zastosowania tych systemów jest połączenie ich z automatycznym systemem nawadniającym wykorzystującym np. zraszacze wynurzane.

Systemy domowe (lub domowo-ogrodowe)

Systemy te służą do gromadzenia i wykorzystania wody deszczowej do zasilania spłuczek, pisuarów, a także pralek w budynkach. W wielu przypadkach systemy te obsługują również podlewanie trawników (w powiązaniu z automatycznymi systemami nawadniającymi) i prac na zewnątrz budynku.

Systemy nazywane domowymi mogą być również stosowane w budynkach hotelowych, przemysłowych i biurowych, gdyż na rynku dostępne są elementy systemowe (filtry, centrale deszczowe) umożliwiające obsługę również i takich obiektów. Zasada działania systemów domowych stosowanych w obiektach większych jest jednak identyczna jak tych stosowanych w domach jednorodzinnych.

Systemy ogrodowe

W ramach systemów ogrodowych można wyróżnić kilka rodzajów. Jako kryterium podziału stosować można:

• materiał, kształt i wielkość zbiornika,
• zastosowany rodzaj filtracji (filtry przepływowe, gdy nadmiar wody odprowadzany jest do kanalizacji lub rowu; filtry zbierające, gdy przelew ze zbiornika połączony jest z układem rozsączającym wodę do gruntu),
• lokalizacja filtra (wewnątrz lub na zewnątrz zbiornika),
• kierunek odprowadzenie nadmiaru deszczówki,
• lokalizacja pompy,
• sposób dystrybucji wody.

Ze względu na lokalizację systemu pompowego możemy rozróżnić dwa podstawowe jego rodzaje:

• system wyposażony w pompę samozasysającą umieszczoną na powierzchni terenu;
• system wyposażony w automatyczną pompę zatapialną umieszczoną w zbiorniku.

Systemy domowe

W ramach systemów domowych można wyróżnić kilka ich rodzajów. Jako kryterium podziału stosować można:

• materiał, kształt i wielkość zbiornika,
• zastosowany rodzaj filtracji (filtry przepływowe lub zbierające),
• lokalizację filtra (wewnętrzne lub zewnętrzne),
• kierunek odprowadzenie nadmiaru deszczówki,
• rodzaj i lokalizację systemu pompowego,
• rodzaj zastosowanego systemu uzupełniania systemu wodą wodociągową w okresach braku opadów.

Rozpatrując kryterium lokalizacji systemu pompowego oraz elementów uzupełniania wodą wodociągową, możemy rozróżnić dwa główne systemy:

• zawierające centralę deszczową ze zintegrowanym uzupełnianiem wodą wodociągową zlokalizowaną wewnątrz budynku,
• zawierające pompę zatapialną umieszczoną w zbiorniku i systemu uzupełniania umieszczonych w budynku.

Mariusz Piasny